تاثیر فضای سبز در بهبود روحیه سالمندان در منزل جدیدترین تحقیقات انجام شده
کیفیت فضای سبز تاثیر بسیاری بر روی سلامت جسم و روان انسان و مخصوصا سالمندان دارد. امروزه در رویارویی با تهدیدهای روبه رشد و فزاینده طبیعت، بنا به دلایل اقتصادی و اخلاقی، حفاظت از آن مورد توجه قرار گرفته است در حالیکه پتانسیل آن در سلامت جوامع انسانی مخصوصا سالمند ان در منزل بسیار چشمگیرتر از آن بوده که به آن توجه اندکی شده است. قرار گرفتن در طبیعت، تاثیرات مثبتی بر روی فعالیتهای فیزیکی، روحی و روانی سالمند دارد بطوریکه استرس و فشار کار روزانه را از او دور نموده و محیطی آرام را برای او فراهم مینماید. همچنین مناظر سبز با کاهش استرس و فراهم نمودن آرامش روحی بر میزان توجه سالمند درمنزل می افزاید . فضای سبز در اطراف محلهای مسکونی نیز با کاهش آلودگی، بهبود سلامت فیزیکی و روحی سالمند درمنزل ، محیط شادتری برای سالمند ایجاد مینماید که در نتیجه آن از یک طرف مراقبت از سالمند برای پرستار در منزل راحتتر شده که ذخیره انرژی در آنها را در پی دارد و از طرف دیگر زمان بهبودی و هزینههای سالمند را کاهش میدهد. امروزه، جوامع مدرن به علت داشتن زندگی و عادتهای ماشینی، از طبیعت و مواهب خدادادی، دور مانده و استرس و بیماریهای روحی بر زندگی او حاکم شده است تا جایی که در سال 2020، افسردگی عامل اصلی ناخوشیهای جوامع انسانی خواهد.
بیماری و بستری شدن در بیمارستان از اساسیترین استرسهای زندگی سالمندان در منزل است. بیش از هزار سال است که همگان باور دارند گیاهان و باغچهها برای سالمندان در محیطهای درمانی مفید هستند و بخوبی در فرهنگهای غربی و شرقی به چشم میخورد .با مرور توسعه جوامع در طول تاریخ، میتوان ذکر کرد که فضای سبز و طبیعت بر روی فرآیند بهبود روحیه سالمندان موثر است. شواهد اثرات فضای سبز را میتوان در بیمارستانهای قرون وسطی اروپایی دید، که بیماران مستقیم به محوطه باغ دسترسی داشتند . اثرات پزشکی و مزایای اقتصادی، اثرات بزرگی بر روی طراحی شهر ها در قرن گذشته داشتهاند. در اواسط دهه 1980 دستاوردهای پزشکی به آگاهی مردم از نقش باغچهها در فرآیند بهبود ، کمک کرد. اخیرا، شواهد نشان میدهند که اثرات درمان یا خدمات در رضایت بیماران و سالمندان اهمیت بیشتری پیدا کرده است بهطوریکه تماس با طبیعت و دسترسی به نور روز و چشم انداز طبیعی کاربران اثرات مثبتی بر سلامتی بیماران و سالمندان داشته است .
تنها بودن سالمند در منزل اغلب به دلیل جنبههای کمبود امنیت، کمبود کنترل خوردن و زمان خواب، کمبود اطلاعات و مشکلات یافتن مسیر در ساختمانهای ناآشنا و پیچیده، کنترل احساسات را تحلیل میبرد. این جنبهها سبب استرس در بیماران و سالمندان میشوند که منجر به اثرات منفی بسیاری از قبیل افسردگی، اضطراب، ناتوانی، کاهش عملکرد ادراک، افزایش فشار خون، سطوح بالاتر چرخش هورمونهای استرس و سرکوب عملکرد ایمنی بدن میشوند . برای بیماران جوان، محیط منزل به عنوان محیط بیگانه به نظر میرسد که درد و جدایی از خانواده را تحمیل میکند .
در مطالعات اخیر دانشگاه تگزاس امریکا بیان شده است که بیماران و سالمندان و پرستار در منزل که دارای نمای پنجره درختان هستند، سریعتر و با عوارض کمتری در مقایسه با سالمندانی بدون دسترسی به چنین نماهایی بهبود مییابند . اگرچه، هوای پاکتر و بهبود سلامتی از جمله مزایای بهداشت عمومی با استفاده از درختان به شمار میرود اما میتوان عنوان کرد که هزینههای مربوط به سلامت مانند آلرژی به گیاهان، گرده، و یا حیوانات و حشرات مرتبط نیز وجود خواهد داشت.
دسترسی نزدیک به چشم انداز طبیعی و یا یک باغ برای سالمندان میتواند توانایی مردم برای مقابله با استرس را افزایش دهد و در نتیجه به طور بلقوه سلامت را بهبود بخشد. ارتباطی بین دوره بستری، استفاده از داروهای مسکن و توانایی مشاهده طبیعت از طریق پنجره وجود دارد. بر اساس یافتههای مطالعات، بیمارانی که دسترسی به نمای طبیعت داشتند، سریعتر بهبود یافتند و نیاز به داروی مسکن کمتری داشتند . شایان ذکر است که با وجود استرس شدید که اغلب توسط بیماری، درد، ایجاد میشود، توجه چندانی به ایجاد محیطهایی که بیماران در آن به آرامش میرسند و یا نیازهای عاطفی آنها برآورده میشود، مبذول نمیشود.
مشاهده مجموعههای حاوی گیاهان یا طبیعت برای چند دقیقه میتواند بازسازی قابل توجهی در بهبودی بیماران داشته باشد حتی اگر به شدت استرس داشته باشند. نمای طبیعت یا اشکال باغچه مانند، سطوح احساسات مثبت را افزایش میدهد و عواطفی همچون ترس، خشم و ناراحتی را کاهش میدهد. تحقیقات درمانی دریافتهاند که نماهای طبیعت در کمتر از پنج دقیق بازسازی معنیداری را با تغییرات مثبت از قبیل فشار خون، فعالیت قلب، گرفتگی عضلات و فعالیت الکتریکی مغز ایجاد میکنند .شواهد مطالعات در تعدادی از سالمندان و بیماران مختلف نشان داده است که حضور طبیعت، باغهای درونی و بیرونی، گیاهان و پنجره هایی با نمای رو به طبیعت، رضایت سالمند و پرستار او در منزل را افزایش میدهد .