نصب سوند معده در منزل به صورت شبانه روزی توسط کادر مجرب انجام میگردد.

                                      

گاواژ چیست ؟ تغذیه از راه لوله را گاواژ کردن میگویند .

سوند معده یا (NGT تیوب )چیست ؟

سوند معده ،لوله نرم و انعطاف پذیری است که برای انجام گاواژ کردن  به بیمار نصب میگردد.

نصب سوند معده یا گاواژ در منزل : لوله گذاری معده و یا نصب NGT ازجمله پروسیجرهای مهم پزشکی میباشد و لوله گذاری معده در منزل حتما باید توسط کادر درمان مجرب انجام شود و باید توجه داشت  وصل لوله معده به این علت که هنگام عبور از گلو و حلق از دو راهی نای و مری عبور میکند و عدم داشتن مهارت و دانش کافی در هنگام وصل لوله معده ممکن است لوله گاواژ وارد نای شود و اسیب های جدی به بیمار برساند .

نحوه انجام گاواژ

1 -دست خود را بشوئید.

2 -سر تخت را بالا بیاورید تا بیمار در وضعیت نشسته یا نیمه نشسته قرار گیرد.

3 -برای جلوگیری از ورود مواد غذایی به ریه بیمار به مقالات مرکز پرستاری در منزل مراجعه نمائید و پیش از هر بار تغذیه مطمئن شوید که لوله در معده قرار دارد: 13 سرنگ را به لوله معده وصل کنید و مقداری از محتویات معده را به داخل سرنگ بکشید و مجدداً آن را به معده تزریق کنید. اگر محتویات معده به داخل سرنگ کشیده نشد ممکن است که لوله داخل معده نباشد و باید توسط پرستار با تجربه بررسی شود.

4 -باقیمانده معده را بررسی کنید. در صورتی که بیشتر از 1٠٠ سی سی غذا در معده باقی مانده باشد، نشان دهنده تأخیر در تخلیه معده است. مایع کشیده شده را به معده بازگردانید و تغذیه بیمار را در آن جلسه حذف کنید.

۵ -شروع گاواژ بعد از ناشتا بودن بیمار با آب ساده یا سرم قندی ۵ درصد یا آبمیوه طبیعی تازه ترجیحاً آب سیب صاف شده صورت گیرد.

6 -بهتر است در شروع گاواژ از حجم ۵٠ سی سی هر 4 ساعت استفاده شود و در صورت تحمل حجم گاواژ هر 4 ساعت 2۵ سی سی اضافه شود تا به میزان مورد نظر کارشناس تغذیه برسد.

7 -اگر در موقع کشیدن مایع معده ترشحات سبز رنگ مشاهده شد به گاواژ دادن بیمار ادامه دهید.

8 -ابتدا لوله معده را با فشار انگشتان خود ببندید تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود سپس سرنگ را از انتهای لوله جدا کنید و پیستون را از داخل سرنگ خارج کنید.

9 -سرنگ را به لوله وصل کرده و لوله را با 3٠ سی سی آب بشویید میتوانید از بروشور موسسه پرستاری اطلاع کسب کنید.

1٠ -قبل از تمام شدن آب، محلول غذایی ولرم را که کامالً صاف شده به داخل سرنگ بریزید. در تمام مدت سرنگ باید پر از محلول غذایی باشد. شما با باال و پائین بردن سرنگ و ایجاد فشار مالیم به جدار لوله می توانید سرعت ورود غذا به معده را کنترل نمایید.

11 -مایع گاواژ باید به آرامی و در مدت 1٠ تا 1۵ دقیقه تزریق شود.

12 -قبل از این که محلول غذایی به طور کامل تمام شود حدود 3٠ تا ۵٠ سی سی آب ساده را به درون سرنگ بریزید تا لوله شسته شود.

13 -شستشوی مرتب لوله قبل و بعد از گاواژ باعث پیشگیری از انسداد لوله می شود. 

14 -قبل از تمام شدن آب، لوله معده را با فشار انگشتان ببندید و سرنگ را از لوله معده جدا کنید. پیستون را داخل سرنگ قرار دهید و مجدداً سرنگ را به سر لوله وصل کنید تا از ورود هوا به داخل معده جلوگیری شود. سپس بیمار را به مدت 3٠ دقیقه در همان وضعیت قرار دهید

زمانی میرسد که تغذیه برای بیمار یا سالمند در منزل که پرستار از مرکز مشاوره خدمات پرستاری در منزل اعزام شده  از طریق بلع طبیعی امکان پذیر نخواهد بود و جبرا نیاز به تغذیه لازم است . راهکاری وجود دارد از طریق سوند معده یا NGTUBE که گذاشتن این لوله میتواند در زمانی کوتاه مواد غذایی لازم برای بیمار یا سالمند در منزل را تامین نماید .

مطالب کامل بابت سوند معده یا ان جی تیوب ، نحوه انجان ، گاواژ و . . . را میتوانید کلیک کرده و مطلع شوید .

ان جی تیوب را حتما یک متخصص میبایت برای بیمار یا سالمند در منزل بگذارد و خانواده ها میتوانند از مرکز خدمات پرستاری در منزل بابت این امر کمک بگیرند . و به هیچ عنوان خود این کار را نجام ندهید .

برای چه بیمارانی در منزل لوله گاواژ نصب میگردد؟

تصمیم برای نصب لوله معده در منزل برای بیمار بر عهده پزشک است اما معمولا بیمارانی که به دلایل مختلف توان بلع ندارند و قادر به بلعیدن نیستند نصب میگردد.

عوارض وصل کردن سوند معده : یکی از مهمترین عارضه سوند معده احتمال اسپراسیون بیمار است که در واقع وارد شدن غذا به ریه بیمار است در بیمارانی که لوله معده در منزل به انها وصل است یکی از اقدامات مناسب برای جلوگیری از این عارضه بالا بودن 30 درجه سر نسبت به بدن است و همین طور چک کردن لوله و سوند معده برای اطمینان از بودن سوند در معده است .

انواع سوند معده :

امروزه سه نوع سوند معده بیشترین استفاده را دارند .

سوند معده ساده :

جنس  این نوع لوله معده ازپلاستیک است و معمولا این نوع لوله معده از جنس پلی اتیلن هستد . این نوع سوند معده برای حدود 20 روز قابل استفاده است این نوع سوند معده نسبت به سوند سیلیکونی ارزان تر است ولی به تسبت سوند سیلیکونی  کیفیت پایین تری دارد .این نوع سوند معذه سالهاست برای بیماران نسب میشود و گذاشتن این نوع سوند معده نسبت به سوندههای جدید کار مشکل تری است معمولا جنس این نوع سوند انعطلاف کمتری نسبت به سوندهای سیلیکونی دارد و بیمار هم هنگام گذاشتن سوند و موقع نگهداری ان بیشتر اذیت میشود امروزه با توجه به پیشرفت تکنولوزی و ساخت سوند معده با علم جدید شاید استفاده از این نوع سوند صحیح نباشد درست است لوله معده معمولی قبمت کمتری داردولی به طبع ان عمر مفید و قابل استفاده کمتری هم دارد و بیمار اسایش کمتری دارد .برای نسب و گذاشتن سوند ساده باید قبل از گداشتن انرا داخل یخ یا فریزر بگذارید تا سفت تر شده و قابلیت عبور از گلو و مری بیمار را داشته باشد .

سوند های نانو و سیلیکونی :

این نوع سوند از کیفیت ساخت بالاتری برخوردار هستد و تکنولوژِی ساخت به روزتری دارند از عمر کاری بیشتری برخودار هستند و حتی گذاشتن انها برای بیمار راحت تر است بخصوص اگر گاید با فنر هدایت داشته باشند مانند سوندهای بکسن که ما این نوع سوند را برای استفاده بیمار  بیشتر توصیه میکنیم .عمر استفاده این نوع لوله معده 3 تا 6 ماه است و حتی ذرصورتی که بیمار انرا بکشد این قابلیت را دارد که با پس از شستشو و ضد عفونی کردن دوباره انرا برای بیمار نسب نمود و همین مسئله قیمت بالاتر این نوع سوند معده را توجیه میکند . اسن نوع سوند انعطاف پذیری بیشتری دارند و در گلوی بیمار احساس ناخوش ایندی ندارند .

                                                    

انواع روش های  لوله گذاری معده چیست؟

1-لوله گذاری ازراه بینی : یکی از متداول ترین روش لوله گذاری معده است . در این روش لوله گاواژ از راه بینی عبور داده میشود تا وارد معده بشود در این روش مسیر نازوفانگس کمک به عبور بهتر لوله گاواژ میکند بیمار راحتی نسبی دارد .در این روش بهترین مسیر را لوله گاواژ  طی میکند و در مسیر اناتومی درستی  قرار می گیرد  بیمار زودتر به این نوع سوند عادت میکند و احتمال کشیده شدن لوله معده از طزف بیمار کمتر است .

2-لوله گذاری معده از راه دهان : گاهی به دلایل مختلف  استفاده از مسیر بینی برای عبور دادن سوند معده امکان پذیر نیست مانند تروما و اسیب بینی و یا انسداد مسیر بینی بیمار ، ولی بیمار نیاز به گاواژ دارد در این موارد لوله گاواژ را از راه دهان عبور میدهند و سوند گذاری معده انجام میشود . در این روش  احتمال کشیدن سوند معده توسط بیمار بیشتر است و گذاشتن لوله معده از این روش نیز مهارت بیشتری نیاز دارد و عق زدن بیمار در هنگام سوندگذاری در این روش بیشتر است .

 3-پگ معده :

در این روش سوند معده از طریق جراحی و از روی شکم به داخل معده هدایت میشود و فیکس میگردد. گذاشتن پگ معده در مراکز درمانی انجام میشود و معمولا طول عمر بیشتری برا ی استفاده بیمار  دارد و برای بیمارانی نصب میشود که قرار است مدت زمان زیادی از گاواژ استفاده کنند مانند بیمارانی که در کما هستند . 

فواید پگ(PEG) معده : راحتی بیمار . امکان استفاده ذر مدت زمان بیشتر . استفاده اسانتر برای گاواژ توسط همراه بیمار

عوارض پگ معده : احتمال عفونت محل نسب . در صورت نیاز به تعویض باید به بیمارستان مراجعه شود.در صورت کشیده شدن سوند احتمال اسیب دیدگی اعضا داخلی بدن بیمار مانند معده وجود دارد .

اندازه گیری سوند معده چگونه است ؟

برای اینکه مشخص شود چه مقدارسوند معده (لوله گاواژ ) باید وارد مری شود تا به معده برسد باید اندازه گیری شود برای اینکار فاصله بینی تا لاله گوش و فاصله لاله گوش تا معده بیماربا سوند معده  اندازه گیری شود به این ترتیب مشخص میشود که سوند که لوله سوند معده تا کجا و به چه اندازه باید وارد شود توجه داشته باشید این اندازه که سوند معده یا لوله گاواژ وارد مری بیمار شود حداقل میزان نیاز برای رسیدن لوله معده به معده بیمار میباشد .

                                                

نحوه گذاشتن لوله معده یا NGTUBE:

وسایل مورد نیاز برای نسب سوند معده یا ان جی تیوب ؟ سوند معده - دستکش - ژل لوبریکانت _ گوشی پزشکی - سرنگ گاواژ

توجه داشته باشید که گذاشتن سوند معده ( لوله معده )نیاز به مهارت دارد وحتما توسط کادر پزشکی مجرب( اموزش دیده ) انجام شود. و حتی پرسنل  کادر پزشکی نیز ممکن است این مهارت را نداشته باشند .

در هنگام وصل سوند معده اولین کار بررسی سطح هوشیاری بیمار است چرا؟ شما برای گذاشتن لوله معده با سه نوع بیمار مواجه هستید .

1- بیمار هوشیار که توان همکاری برای گذاشتن سوند معده را دارد . در این بیماران چون همکاری دارند و موقع نسب سوند برای عبور سوند از گلو و حلق عمل قورت دادن را انجام میدهند تقریبا این کار اسانتر انجام میشود .

2-بیمار بیهوشی که نه همکاری دارد و نه مقاومتی در برار گذاشتن سوند معده انجام میدهد در این بیماران گذاشتن سوند معده راحت است اما یک نکته حیاتی دارد و ان این مطلب است که پس از سوند گذاری حتما و با دقت سوند چک شود و اطمینان صد درصد پیدا کنید که سوند معده داخل معده باشد زیرا ممکن است سوند وارد ریه و مجاری تنفسی بیمار شده باشد که بسیار خطرناک است و در صورت گاواژ وارد ریه بیمار میشود  در بیماران هوشیار و نیمه اگاه در صورت ورود سوند به ریه بیمار کلافه میشود و بع شدت سرفه میکند اما در بیماران کما و بیهوش این ری اکشن را بیمار ندارد بنابراین درست قرار گرفتن لوله معده حتما چک شود  و مهارت داشتن برای وصل کردن لوله معده ذر این حالت بسیار مهم است .

3-بیماران نیمه هوشیار یا بیمارانی که همکاری ندارند : وصل سوند معده برای این دسته از بیماران کار مشکلی است و گاهی زمان زیادی را از شما میگیرد چرا ؟ چون بدلیل عدم همکاری و مقاومت  بیمار دربرابر عبور سوند معده از گلو رد شدن لوله معده از ناحیه حلق و گلو با سختی و مشکل مواجه میشود و لوله معده دچار پیچ خوردگی و خم شدگی میشود و حتی ممکن است با داشتن تبحر بالا به راحتی سوند معده وصل نشود و به اصطلاح پزشکی دیفیکلات باشد . در این نوع بیماران تجربه و تبحر مهم است توجه داشته باشید عبور دادن لوله از قسمت گلوی بیمار در موقع وصل سوند معده باید با سرعت و دقت بالا انجام شود و تعلل شما مقاومت و ری اکشن بیمار را بیشتر میکند .

برای گذاشتن لوله معده حتما بیمار نیمه نشسته باشد و سر بیمار تا جایی که ممکن است بالا قرار بگیرد این پوزیشن کمک میکند مسیر راه هوایی بسته تر شود و مسیر مری بیمار در دسترس تر قرار بگیرد .

نکته : سوند ساده  و یا سوند بدون گاید را قبل از نسب داخل یخ و یا فریزز بگدارید تل انعطاف پذیری کمتری داشته باشد  و بتواند از گلو و حاق بیمار عبور کند ولی سوند هایی که گاید یا فنر دارند نیاز به این کار ندارند و خود گاید یا فنر سوند کمک میکند که هنگام گذاشتن لوله معده برای بیمار از قسمت گلو و حلق با هدایت گاید راحتر تر عبور کند .

دستکش بپوشید و سر لوله معده را اغشته به ژل کنید و سوند را از بینی بیمار عبور دهید و به گلو و مری هدایت کنید و سپس تا جایی که سوند وارد معده شود ادامه دهید .

نکته !

در هنگام لوله گذاری معده در بیشتر موارد بیمار  شروع به عق زدن میکند و حالت تهوع دارد و این موضوع باعث سفت شدن مسیر گلوی بیمار شده سوند گذاری را با مشکل مواجه میکند بهترین راه کار داشتن مهارت و عبور دادن لوله گاواژ از مسیر گلو به دقت و سرعت مناسب  انجام وصل سوند معده است در صورت تعلل عق زدن بیمار بیشتر شده لوله گذاری معده مشکل تر میشود  وحتی در صورت تکرار حساسیت بیمار بیشتر میشود بنابراین بهترین حالت زمانی است که با اولین تلاش موفق به گذاشتن لوله معده بیمار بشوید اما انجام این کار قانون مشخصی ندارد. 

چگونه اطمیان پیدا کنیم سوند معده درست است ودر معده قرار دارد؟

بهترین کا انجام رادیولوژیست که در تصویر محل و مسیر لوله معده مشخص میشود توجه داشته باشیذ سوند های معده مارکر رادیولوژی دارند و دذ تصویر  به حوبی سوند معده و مسیر آن دیده میشود .اما در مواقع وصل سوند معده در منزل بهترین روش چک درست بودن لوله معده استفاده از گوشی پزشکی میباشد . در این روش سرنگ گاواژ را پر از هوا کنید و سیس گوشی پزشکی را روی شکم در ناجیه معده قرار دهید حال با فشار و تخلیه هوای سرنگ گاواژ از داخل معده با گوشی پزشکی باید صدای خروج هوا و قل قل ان از داخل معده شنیده شود در صورت شک داشتن چند مرحله این کار را تکرار کنید . باید اطمینان پیدا کنید که لوله وارد معده شده باشد و مسیر ان باز است .پس از اطمینان از درست بودن جای لوله معده باید مسیر عبور مایعات چک شود و برای این کار پیستون سرنگ گاواژ را خارج کنید سرنک را به سوند معده وصل کنید کمی اب داخل ان بریزید و بالا نکه دارید تا اب داخل سرنگ وارد معده شود دذ صورتی که اب عبور نکرد احتمالا در داخل مسیر  لوله معده پیج خوردگی ایجاد شده است که باید برطرف شود .

بیمار تا چه زمانی میتواند سوند معده داشته باشد ؟

بیمار تا وقتی نتواند عمل بعل و قورت دادن را انجام بدهد شما مجبور هستید برای بیمارتان سوند معده وصل کنید و از طریق گاواژ ایشان را تغذیه نماییدو حتی ممکن است تا اخر عمر مجبور به استفاده از این روش باشید .

از راه لوله معده چه غذایی را میتوان گاواژ نمود ؟  گاواژ مایعات مانند اب توجه داشته باشید مسیر لوله گاواژ باریک است و با دادن مایعات غلیظ و یا داشتن ذرات درشت در مایع گاواژ باعث گرفتگی مسیر لوله گاواژ میشود غذا باید میکس شود و رقیق گردد و سپس گاواژ گردد.

درصورت گیر کردن مسیر لوله گاواژ چه باید کرد ؟

گاهی پیش می اید پس از وصل لوله معده در منزل برای بیمار یکباره مایع گاواژ از مسیر لوله عبور نمیکند و مسیرسوند معده بسته شده است در این موارد علت بسته شدن  مشیر لوله گاواژ مهم است در مرحله اول مسیر لوله گاواژ چک شود که پیچ خوردگی نداشته باشد بخصوص در داخل دهان و حلق بیمار از بابت عدم تاب خوردگی لوله معده چک شود  و سوند معده چک شود که بیرون کشیده نشده باشد .مرحله بعد تزریق هوا با ف فشار سرنگ گاواژ است که لازم است چند بار تکرار شود در صورتی که مسیر لوله معده باز نشد  مرحله بعد با تزریق اب گرم با سرنگ و با داخل مسیر لوله گاواژ احتمال باز شدن مسیر سوند معده وجود دارد چرا که در بیشتر موارد مایع  گاواژ غلیظ بوده و  باعث رسوب و گرفتگی مسیر لوله گاواژ میشود و با تزریق اب گرم مسیر شسته شده و باز میشود . اگر مراحل بالا را انجام دادید ومسیر لوله گاواژ باز نشد  باید کارشناس سوند را چک نماید و احتمالا لوله معده بایذ تعویض گردد.

نکته !

هنگامی که لوله گذاری معده انجام میشود با لوله گاواژ با چسب به بینی بیمار وصل میگردد این چسب دو کاربرد دارد یکی فیکس کردن لوله به بینی است که البته خیلی محکم نیست و نکته دوم که مهم تر است این مطلب است که چسب به دور سوند معده پیچ خورده و فیکس شده است و مشخص میکند که لوله معده تا کجا داخل بدن بیمار بوده است در این حالت اگر بیمار خواسته یا ناخواسته سوند را بکشد و خارح کند شما به راحتی میتوانید متوجه این مطلب بشوید در این حالت از استفاده از لوله گاواژ خودداری نمایید.

                                                

چرا سوند معده به راحتی توسط بیمار کشیده میشود ؟

سوند معده پس از وصل شدن در داخل معده فیکس نمیشود و امکان فیکس کردن ان نیست وتوجه داشته باشید بیمار به راحتی به لوله معده دسترسی دارد و میتواند انرا کشیده و خارج نماید و نکته مهم این است که معده و مری از اعضا پرخون وهستند و در مقابل فشار مقاومت بالایی ندارند اگر سوند فیکس باشد و توسط بیمار کشیده شود احتمال پارگی معده و مری و حتی مرگ وجود دارد بنابراین بهتر است سوند معده توسط بیمار به راحتی کشیده شود و دوباره وصل شود تا اینکه به بیمار اسیب وارد شود .

راهکار برای جلوگیری از کشیدن سوند توسط بیمار چیست ؟

تنها راهکار در صورتی که بیمار زیاد سوندمعده را میکشد و انرا خارج میکند این است که دستهای بیمار بسته شود ولی این کار باید با رعایت و انجام ملاحظاتی باشد که به دست بیمار اسیب نرسد . به طور مثال دور مچ دست بیمار با پوشک بچهذ یا چیزی شبیه ان بسته شود سپس دست ایشان فیکس گردد.

ایا وقتی  لوله معده تغییر رنگ می دهد خراب شده است ؟ 

معمولا پس از گذاشتن لوله معده و گذشت مدتی سوند معده تغییر رنگ میدهد و این تغییر رنگ بیشتر در سوندهای سیلیکونی دیده میشود و رنگ سوند معده قهوه ای و یا قهوه ای تیره میشود و همراهان زیاد تمایلی به استفاده مجدد لوله معده خارج شده نباشند قابل ذکر است سوندهای معده بخصوص سوندهای سیلیکونی در مدت چند روز که وصل میشوند به خاطر در تماس بودن با اسید معده تغییر رنگ میدهند برای استفاده مجدد بهتر است از لوله معده جدید استفاده شود البته با توجه به قیمت سوندهای سیلیکونی و این موضوع که بیمار به راحتی با کشیدن سوند معده انرا بیرون میکشد میتوان با شستشو و ضدعفونی لوله وعده مجدد انرا برای بیمار وصل نمود .  

نکات مورد توجه در نگهداری لوله گاواژ چیست ؟

1- در هنگاهی که از لوله گاواژ استفاده نمیشود سوند معده  را کلمپ کنید و بسته باشد.چون احتمال خارج شدن محتویات معده از ان وجود دارد و ممکن است ماده گاواژ شده با جابجایی و یا سرفه کردن بیمار مسیر برعکس را طی نماید و از طریق لوله معده خارج شود .

2- پس از هر باز استفاده از گاواژ مسیر لوله معده  با آب شسته شود چون باقی مانندن مواد گاواژ باعث گرفتگی سوند معده میشود و از طرفی احتمال الودگی و ورود میکروب به معده را بیشتر میکند .برای انجام این کار مقداری آب را با سرنگ پس از غذا دادن بیمار به داخل سوند معده گاواژ کنید دقت کنید همواره مسیر لوله معده تمیز  و باز باشد چون در صورت بسته شدن مسیر و خشک شدن ماده گاواژ در مسیر لوله معده احتمال اینکه مجبور به تعویض و گذاشتن لوله معده بشوید وجود دارد .

3- در بیمارانی که لوله معده (گاواژ )دارند سربیمار همیشه کمی بالاتر باشد بخصوص موقع انجام گاواژ و غذا دادن به بیمار . اگر بیمار تخت دارد سر تخت را حدود 30 درجه بالا نگه دارید و اگر بیمار تخت ندارد با استفاده از بالشت سو و سینه بیمار را بالاتر قرار دهید .

4- غذاهای که از طریق سوند معده گاواژ میکنید حتما میکس شود و رقیق باشد .البته در داروخانه ها پودرهای گاواژ اماده برای بیمار وجود دارد که میتوانید برای تغدیه بیمار از این مواد نیز کمک بگیرید.

     خدمات لوله گذاری معده به صورت شبانه روزی انجام میشود .

      جهت مشاوره و دریافت خدمات درمانی در منزل با ما تماس بگیرید .

                                                                  با تشکر از اعتماد شما